Boşanma davası açmak için izlenmesi gereken adımlar, hangi mahkemeye başvurulması gerektiği, boşanma dilekçesinin nasıl yazılacağı, boşanma davasında sorulan sorular ve boşanma kararının kesinleşme süresi gibi konular, boşanma avukatlarına en çok yöneltilen sorular arasında yer almaktadır.

Bu soruların yanıtları yazının içeriğinde bulunmaktadır.

Boşanma Davası Nasıl Açılır?

Boşanma davaları, iki farklı yöntemle, yani anlaşmalı ve çekişmeli olarak yürütülebilir. Bir yıldan uzun süren evliliklerde, tarafların tüm koşullarda uzlaşması durumunda anlaşmalı boşanma gerçekleşebilir. Ancak, eşlerden biri boşanmayı istemiyorsa, bu durum tek taraflı boşanma davası olarak çekişmeli bir süreçte ele alınır. Ayrıca, her iki tarafın da boşanmak istediği, fakat maddi meseleler ve velayet konusunda uzlaşamadıkları hallerde de dava çekişmeli nitelik kazanır.

Hem anlaşmalı hem de çekişmeli boşanma davası, öncelikle bir boşanma dilekçesi ile başlatılır. Boşanma dilekçesi, Hukuk Mahkemeleri Kanunu’nda öngörülen unsurları içermelidir. Eğer dilekçede eksiklikler bulunursa, mahkeme davacıya bu eksiklikleri gidermesi için süre tanır. Belirtilen süre içinde eksiklikler tamamlanmazsa, dava usulden reddedilir.

Birinci fıkranın (a), (d), (e), (f) ve (g) bentleri dışında kalan hususların eksik olması hâlinde, hâkim davacıya eksikliği tamamlaması için bir haftalık kesin süre verir. Bu süre içinde eksikliğin tamamlanmaması hâlinde dava açılmamış sayılır.

(HMK m.119/2)

Anlaşmalı Boşanma

Anlaşmalı boşanma dilekçesinin yasal olarak belirlenen temel koşulları sağlaması yeterlidir. Anlaşmalı boşanma davalarında taraflar arasında bir uyuşmazlık olmadığı için, boşanma sebeplerine dair araştırma yapılmaz ve delil toplanmaz. Bu nedenle, anlaşmalı boşanma dilekçesinde evlilik süresince yaşanan olayların detaylı bir şekilde açıklanmasına gerek yoktur.

Çekişmeli Boşanma

Çekişmeli boşanma, anlaşmalı boşanmaya göre daha karmaşık ve uzun bir süreçtir. Çekişmeli dava dilekçesinin, yasal olarak belirlenen asgari unsurları taşımakla birlikte yeterli olması beklenmez. Dava dilekçesi, boşanma davasının temelini oluşturur ve tüm yargı süreci bu temele dayanmaktadır. Dava dilekçesinin uygun bir şekilde hazırlanmadığı durumlarda, haklı bir davanın reddedilmesine yol açabilir. Bu nedenle, çekişmeli boşanma davalarında dilekçenin hazırlanması ve dava sürecinin yönetilmesi için mutlaka profesyonel bir boşanma avukatından destek alınmalıdır.

Dava dilekçesinde yer alması gereken zorunlu unsurlar HMK 119. maddesinde sayılmıştır.

Dava dilekçesinde aşağıdaki hususlar bulunur:
a) Mahkemenin adı.
b) Davacı ile davalının adı, soyadı ve adresleri.
c) Davacının Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası.
ç) Varsa tarafların kanuni temsilcilerinin ve davacı vekilinin adı, soyadı ve adresleri.
d) Davanın konusu ve malvarlığı haklarına ilişkin davalarda, dava konusunun değeri.
e) Davacının iddiasının dayanağı olan bütün vakıaların sıra numarası altında açık özetleri.
f) İddia edilen her bir vakıanın hangi delillerle ispat edileceği.
g) Dayanılan hukuki sebepler.
ğ) Açık bir şekilde talep sonucu.
h) Davacının, varsa kanuni temsilcisinin veya vekilinin imzası.

(HMK m.119/1)

Boşanma Davasının Aşamaları Nelerdir?

Anlaşmalı Boşanma Davası Nasıl Görülür?

Anlaşmalı boşanma davası açıldıktan ve boşanma protokolü sunulduktan sonra, mahkeme bir duruşma tarihi belirler. Duruşma tarihinin belirlenmesi ve gerekli usuli işlemlerin tamamlanmasında anlaşmalı boşanma avukatının yardımı önemli bir rol oynamaktadır.

Anlaşmalı boşanma süreci için her iki tarafın da duruşmada hazır bulunması gerekmektedir. Eşlerden birinin duruşmaya katılmaması ya da katıldığı halde boşanmak istemediğini ifade etmesi durumunda, anlaşmalı boşanma gerçekleşmez.

Davacı eş anlaşmalı boşanma duruşmasına katılmazsa ne olur?

Davacı eş duruşmaya katılmazsa, dosya işlemden kaldırılır. İşlemden kaldırılan dosya, yasal süresi içinde yeniden sunulmazsa, dava açılmamış kabul edilir.

Davalı taraf anlaşmalı boşanma duruşmasına katılmazsa ne olur?

Davalı taraf duruşmaya katılmazsa, anlaşmalı boşanma gerçekleşemez. Bu durumda davacı eş, isteği doğrultusunda davasını çekişmeli boşanma davası olarak sürdürebilir. Bunun için mahkeme, davacı eşe çekişmeli boşanma dilekçesini sunması için bir süre tanır. Bu süre içinde dilekçe sunulursa, dava çekişmeli boşanma davası olarak devam eder.

Eğer davacı eş davasına devam etmek istemezse, feragat beyanı ile davanın reddine karar verilir.

Çekişmeli Boşanma Davasının Aşamaları Nelerdir?

Çekişmeli boşanma davasında, dilekçeler, ön inceleme, tahkikat ve karar süreçleri mevcuttur.

Dilekçeler aşaması, tarafların birbirlerine dilekçelerini sunduğu aşamadır. Dilekçeler aşaması tamamlanmadan duruşma tarihi belirlenemez ve ön inceleme aşamasına geçilemez.

Boşanma Davasında Dilekçeler Aşaması

Boşanma davası, dava dilekçesinin mahkemeye sunulması ve gerekli masrafların ödenmesi ile başlamaktadır. Davanın açılmasının ardından gerçekleştirilecek ilk işlem, dava dilekçesinin davalı eşe usulüne uygun bir şekilde tebliğ edilmesidir.

Davalı eşin, dilekçenin kendisine tebliğinden itibaren iki haftalık bir süre içinde cevap vermesi gerekmektedir. Eğer davalı bu süre içinde cevap dilekçesini sunmazsa, cevap ve delil sunma hakkını kaybeder. Davalı eş, dilerse cevap dilekçesi ile birlikte karşı dava açabilir.

Eğer cevap dilekçesi süre içinde sunulursa, bu dilekçe davacı tarafa da tebliğ edilir ve davacıya cevaba cevap vermesi için iki haftalık bir süre tanınır. Son olarak, davalı eşin de bu süre içinde ikinci bir cevap dilekçesi sunma hakkı vardır.

İkinci cevap dilekçesinin sunulması veya süresinin dolmasıyla dilekçeler aşaması tamamlanmış olur.

Boşanma Davasında Öninceleme Aşaması

Dilekçeler aşamasının sona ermesinin ardından mahkeme, tarafları ön inceleme duruşmasına davet eder. Bu aşamada, taraflar arasındaki anlaşmazlıklar ve karşılıklı talepler belirlenir. Yetki ve görev itirazları gibi ilk itirazlar da ön inceleme duruşmasında ele alınır. Ön inceleme duruşmasının tamamlanmasının ardından tahkikat aşamasına geçilir.

Boşanma Davasında Tahkikat ve Delillerin Toplanması

Tahkikat, boşanma ile ilgili delillerin toplandığı aşamadır. Tahkikat duruşmalarında, dosya incelenerek delillerin toplanabilmesi için gerekli işlemler ve yazışmalar yapılmasına dair ara kararlar alınır. Boşanma davalarında yazılı usul geçerlidir; tarafların delil ve beyanlarını yazılı olarak sunmaları gerekir.

Ayrıca, tanıklar da tahkikat aşamasında duruşmaya çağrılarak dinlenirler.

Tüm deliller toplandıktan sonra tahkikat aşaması sona erer ve sözlü yargılamaya geçilir.

Boşanma Davasında Sözlü Yargılama

Son tahkikat duruşmasında taraflara tahkikatın tamamlandığı ve sözlü yargıma aşamasına geçildiği duyurulur. Mahkeme, sözlü yargılama için yeni bir duruşma tarihi belirleyebileceği gibi, tahkikatın sona erdiği duruşmada da sözlü yargılamayı gerçekleştirebilir. Bu aşamada taraflara dava ile ilgili son beyanlarını sözlü olarak iletmeleri sorulur. Son beyanlar alındıktan sonra mahkeme, kararını açıklar.

Boşanma Davasında Karar

Tahkikat ve sözlü yargılamanın tamamlanmasının ardından mahkeme kararını duyurur. Toplanan deliller ışığında mahkeme, boşanma davasının kabulüne veya reddine karar verebilir. Davanın kabulü veya reddi yönündeki karara bağlı olarak, tazminat, nafaka ve velayet konuları da kesinleştirilir.

Boşanma Davasında Verilen Karara İtiraz

Hem anlaşmalı hem de çekişmeli boşanma davalarında verilen karara karşı tarafların itiraz etme hakkı vardır. Karara itiraz etmek isteyen taraf, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki hafta içinde istinaf başvurusu yapmalıdır. Bu süre zarfında itirazda bulunmayan taraf, istinaf hakkını yitirir. Eğer taraflardan hiçbiri istinaf başvurusu yapmazsa, bu sürenin sonunda karar kesinleşir ve nüfusa kaydedilir.

Eşlerden biri, belirtilen süre içinde istinaf başvurusu yaparsa, dosya mahkemenin bağlı olduğu Bölge Adliye Mahkemesi’ne gönderilir. Bölge Adliye Mahkemesi, boşanma davasında verilen kararı onaylayabilir veya itirazları haklı bulursa iptal edebilir. Kararın iptali durumunda, dosya tekrar ilk derece mahkemesine geri gönderilir ve BAM kararına uygun olarak yeniden incelenip karar verilir. Verilen yeni karar için de aynı süreç geçerlidir.

İlk derece mahkeme tarafından verilen karar Bölge Adliye Mahkemesi tarafından onaylanırsa, tarafların bu kez temyiz başvurusunda bulunma hakkı vardır. Süresi içinde temyiz başvurusu yapılırsa, boşanma dosyası Yargıtay’a gönderilir. Yargıtay kararı onaylarsa, karar kesinleşir. Kararın bozulması durumunda dosya yeniden ilk derece mahkemesine iletilir.

Boşanma Kararının Kesinleşmesi

Boşanma kararı, kesinleşmeden hukuki bir etki yaratmaz. Kararın nüfusa kaydedilmesi için kesinleşmesi gerekmektedir. Boşanma kararının kesinleşmesi iki şekilde gerçekleşir;

Tarafların belirtilen süre içinde karara karşı kanun yollarına başvurmaması durumunda, bu sürenin sonunda karar kesinleşir. Eğer karara itiraz edilerek üst derece mahkemelerce onaylanırsa, onama tarihi itibarıyla karar kesinleşmiş olur.

Boşanma İle Birlikte Verilen Tazminat, Nafaka ve Velayet Kararları

Boşanma ile birlikte alınan maddi ve manevi tazminat, nafaka ve velayet kararlarının uygulanabilmesi için boşanma kararının kesinleşmesi gereklidir. Ancak, karar kesinleşmeden önce verilen tedbir nafakası ve tedbiren velayet düzenlemeleri, kararın kesinleşmesi beklenmeden uygulanabilir ve icra edilebilir.

Boşanma Kararı Kesinleşinceye Kadar Eşlerin Sadakat Yükümlülüğü

Boşanma kararı kesinleşene kadar eşler yasal olarak boşanmış sayılmaz. Bu nedenle, birbirlerine karşı sadakat yükümlülükleri devam eder. Boşanma davası devam ederken veya karar kesinleşmeden biri sadakatsiz davranırsa, diğer eş aldatma nedeniyle yeni bir boşanma davası açma hakkına sahiptir. Açılan yeni dava, önceki dava ile birleştirilerek incelenir.

Çekişmeli bir boşanma davasının avukatsız yürütülmesi, önemli hak kayıplarına neden olabilir. Boşanma davasının her aşamasında gerçekleştirilecek işlemler, belirli usul kurallarına tabidir. Davada haklı olmak ya da karşı tarafın kusurlu olması, yalnızca davayı kazanmayı garanti etmez. Bu sebeple, boşanma davalarında avukat desteği almak önemlidir.